Dikkat Eksikliği

Dikkat eksikliği nedir?

Mental bozuklukların tanısal asıl sebebi ve istatistiksel el kitabı olarak tanımlanan ve oktulan DSM-5’e göre sendromun ismi, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu ‘dur tanısı. Dikkat eksikliği bozukluğu süreci bu sendromdan farklı bir bozukluk değildir, benzer sendromun hiperaktivitenin olmadığı bir alt tipi olarak tanımlanmıştır. Dikkat eksikliği bozukluğu (DEB) uzun yıllardır bir hastalık olarak kabul görmemiştir. Fakat günümüzde DEHB’nin genetik yapı geçişli, biyolojik bir rahatsızlık olduğu kabullenilmiştir. Geçmişte yalnız başına dikkat eksikliği bozukluğu, hastalık olarak tanımlanmadığı için bu bozukluğa sahip çok sayıda insan hayatı boyunca başarısız ve güçsüz olarak damgalanmış, akademik başarıları çok düşük, anti sosyal insanlar olarak kabul görmüş ve toplumdan dışlanmıştırlar. Bu günümüzde Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından oluşturulan ve zihinsel rahatsızlıklara tanı koymak için ölçütleri belirleyen ve sağlayan mental bozuklukların tanısal ve istatistiksel el kitabı olarak görülen DSM-5’e göre ölçütler belirlenmiş, DEB de DEHB’nin bir alt tipi olarak isimlendirilmiştir. Çocukluk zamanından DEHB erkeklerde daha fazla oranla görülür. Farklı serilerde 2:1 bazı serilerde 6:1 ‘e varan ölçütler belirtilmiştir. Erişkin zamana yaklaştıkça kadınlarda görülme ölçütü artmakta ve görülme oranı erkeklerle neredeyse eşit hale gelmektedir.

Dikkat eksikliği belirtileri nelerdir?

Dikkat eksikliği varlığında en çok görülebilen belirti, çocuklarda okul içi başarısında düşüklüktür. Çocuk derse konsantre ve adapte olamaz, dikkatini bir süre odaklaya bilse bile dikkatini koruma noktasında sıkıntı ve güçlük çeker. Genellikle hayallere dünyasına dalma, söylenenleri dinlememe, kendi dünyasında yaşama şeklinde anlatılır. Aynı durum yetişkinler için de geçerlidir. Dikkat eksikliği bozukluğuna sahip insanlar detaylara dikkat edemez, verilen komutlara ahenk sağlayamaz ve organizasyon sorunları yaşar. Ayrıca bu insanlar gündelik rutin işlerini yapamaz ve dikkatleri kolay bir şekilde dağılır. Hiperaktivite de panoya eklendiğinde insanlar aynı alanda uzun süreli sabit duramaz ve oturamaz. Bu insanlar çok konuşur, karşısındaki insanların konuşmasını sonlandırmasını bekleyemez, beklemesi gereken ya da sırayla uygulaması gereken işlerini yapmakta sıkıntı yaşarlar. Çocuklarda sürekli etrafa koşma, bir yere tırmanma, zıplama şeklinde fazla hareketli davranışlarda bulunurlar. Yetişkinler ve erişkinlerde görülen hiperaktivite, sürekli bir işten diğer işe koşma şeklindedir. Fakat bu insanlar hiçbir işini tam anlamıyla tamamlamaz. Sendromun önem taşıyan belirtilerinden biri olan dürtü sellik ise insanın kendini ve uygulanan eylemin sonuçlarını düşünmeden yapılan ani davranış ve hareket şeklinde görülür. Çocuklarda bir işi uygularken sabırsızlık, aniden arkadaşlarının elinden oyuncaklarını çekme, oyun sırasında sırasını beklememe, fazla ve uygun olmayan alanlarda konuşma, karşısındaki konuşurken sürekli lafını kesme, yüksek sesle bağırma ve gülme şeklinde kendini gösterir. Tüm bu olaylara ek olarak, kendini tehlikeye atabilecek davranışlarda da bulunurlar. Erişkin insanlarda ise karşısındakini dinlemeden lafını kesme, sonunu düşünmeden yeni işlere girişme, karşısındakini incitecek şekilde konuşma, sıra bekleyememe şeklinde kendini göstermektedir.